Enigma online

W lipcu 1939 roku polski wywiad wiedział już, że wybuch wojny jest nieuchronny i że nastąpi niedługo. W tej sytuacji zdecydowano się na ujawnienie faktu złamania Enigmy sojusznikom – Anglii i Francji.

Wywiady tych krajów miało dużo większe możliwości prowadzenia prac nad Enigmą niż Polacy, którzy w tym czasie chcieli się przede wszystkim poświęcić przygotowaniom do odparcia niemieckiego najazdu.

Zgodnie z zawartą wcześniej umową Polacy wysłali sojusznikom komunikat z hasłem „Mamy nowiny”. Było to zaproszenie na spotkanie w Warszawie, które rozpoczęło się 24 lipca 1939 roku. Wieczorem goście zagraniczni spożyli rozluźniające drinki w hotelach Bristol i Polonia, a 25 lipca rano zawieziono ich autobusem do ośrodka radiowywiadu w podwarszawskich Pyrach.

Stronę francuską reprezentował Gustave Bertrand, szef radiowywiadu i Henri Braquenie, kryptolog lotnictwa. Angielską: kryptolog Alfred Dillwyn „Dilly” Knox, Alastair Denniston, szef ośrodka w Bletchley Park oraz najbardziej tajemniczy z tych trzech – Humphrey Sandwith, szef radiowywiadu Royal Navy. (Rejewski przypuszczał, że za Sandwitha podawał się Stewart Menzies, szef brytyjskiego wywiadu, ale nie ma potwierdzenia, że Menzies był w Warszawie)

Na początku spotkania major Maksymilian Ciężki wygłosił trzygodzinny wykład o polskich zmaganiach z Enigmą i procedurze jej łamania. Ciężki mówił po niemiecku, bo był to jedyny język, który znali wszyscy uczestnicy spotkania. Po przygotowaniu teoretycznym rozpoczęła się część praktyczna, w czasie której pokazano gościom pomieszczenie z pracującymi „na pełen gaz” polskimi kopiami Enigmy oraz maszynami wspierającymi dektryptaż: bombą kryptologiczną i płachtami Zygalskiego.

Denniston, rozgorączkowany tym, co zobaczył, chciał dzwonić do ambasady brytyjskiej, by natychmiast ściągnąć z Londynu inżynierów i techników, ale dowiedział się, że to niepotrzebne, bo Polacy przygotowali dla Anglików i Francuzów komplet dokumentów. Gdy jeszcze chwiał się po tej informacji, usłyszał, że otrzyma także polską kopię Enigmy, a nawet części zamienne! Drugi dzień spotkania poświęcono na szczegóły techniczne, których omówienie powierzono Rejewskiemu, Zygalskiemu i Różyckiemu.

Strony umówiły się co do dalszych poczynań. Wśród ustaleń była m.in. deklaracja o przygotowaniu przez Anglików nowych płacht Zygalskiego, których Polacy w owym czasie nie mogli wykonać. Ta obietnica została wypełniona, 17 stycznia 1940 roku dostarczył je do Francji sam Alan Turing, który wtedy spotkał się z Rejewskim, Różyckim i Zygalskim.

27 lipca dnia Bertrand i Braquenie odlecieli do Paryża samolotem, zaś Anglicy ruszyli do domu pociągiem. Wcześniej zaplanowali sobie, że skorzystają z okazji, by przejechać przez Niemcy i przyjrzeć się sytuacji w kraju, który szykował się do wojny.

25 sierpnia 1939 Polska i Wielka Brytania podpisały układ sojuszniczy, który potwierdzał i rozwijał wcześniejsze gwarancje brytyjskie. Wielka Brytania deklarowała w nim gotowość przystąpienia do wojny, gdyby Niemcy rozpoczęły wojnę i najechały Polskę. Podpisanie tego układu zaskoczyło Adolfa Hitlera, który by rozważyć wszelkie za i przeciw zdecydował się odłożyć planowany na 26 sierpnia atak na Polskę. Jednak 30 sierpnia ponownie wydał rozkaz ataku.

1 września Niemcy zaatakowali Polskę i rozpoczęła się II wojna światowa. Spotkanie w Pyrach pozwoliło na przyśpieszenie francuskich i angielskich prac nad Enigmą, co pozwoliło sojusznikom na złamanie szyfrów niemieckich w styczniu 1940 roku.